8-րդ դասարանի կենսաբանություն առարկայի ծրագիր

  8-րդ դասարան

 Դասընթացի նպատակն է ուսուցանել հմտություններ և կարողություններ մարդու   օրգանիզմի կառուցվածքի,կեսագործունեության  առանձնահատկությունների մասին: Ընդլայնել  առողջ ապրելակերպի,ճիշտ սնման, հիգիենայի հիմնական կանոնների   մասին ինֆորմացիան, զարգացնել վնասակար սովորություններից զերծ մնալու և   օրգանների վնասվածքների դեպքում ինքնուրույն կողմնորոշվելու և օգնություն ցույց   տալու կարողություններ և հմտություններ:

Կենսաբանության դասընթացում կարող են իրականացվել ուսումնական գործունեության հետևյալ տեսակները․

●     հետազոտական աշխատանքներ,

●     ուսուցողական ֆիլմերի ցուցադրումներ

●     լաբորատոր փորձեր,

●     մոդելավորում,

●     դաշտային աշխատանք,

●     նախագծային աշխատանքներ,

●     խմբային աշխատանքներ,

●     դասարանական քննարկումներ և բանավեճեր

●     բանախոս հյուրերի և ուսուցիչների հետ  քննարկումներ և դասախոսություններ:

1.         Ներածություն –մարդու մասին գիտությունները բժշկություն, մարդու ֆիզոլոգիա, առողջ ապրելակերպ:                                         

•  Ընդհանուր ակնարկ մարդու օրգանիզմի կառուցվածքի և ֆունկցիաների մասին:
• Մարդու օրգանիզմի բջջային կառուցվածքը ,ֆունկցիաները, հյուսվածքները  (էպիթելային, շարակցական, մկանային, նյարդային): Օրգանիզմը որպես միասնական ամբողջություն:            
• Մանրադիտակով դիտել մանրապատրաստուկներ:                                

3.         Կենսագործունեության գործընթացների կարգավորումը:Զգայարաններ:

• հումորալ կարգավորում  հորմոններ,դրանց ազդեցությունը օրգանիզմի ֆունկցիանների,

աճի,զարգացման կարգավորման մեջ:

• Նյարդահումորալ կարգավորում:Նյարդային համակարգի նշանակությունը և  կառուցվածքը`  կենտրոնական և ծայրամասային:

3.Ռեֆլեքս, ռեֆլեքսային աղեղ:

• Զգայարաններ և վերլուծիչներ` տեսողական, լսողական,  շոշափելիքի,  համի, հոտառական:
• Ծնկային և արմնկային ռեֆլեքսների ցուցադրում,
• բբի նեղացում  և  լայնացում բացահայտող փորձեր:
• բբի և ոսպնյակի հետ կապված փորձեր
• լսողության զգայունության որոշում 

4.         Հենաշարժիչ համակարգ

• Կառուցվածքը և ֆունկցիան:Ոսկրերի, մարդու կմախքի,մկանային համակար•ի կառուցվածքը և ֆունկցիան:
• Մկանների աշխատանք և հո•նածություն:
• Առաջին օգնությունը վնասվածքների դեպքում:   1.Ոսկրի մանրադիտակային կառուցվածքի      դիտում:
• Կեցվածքի խախտման և հարթաթաթության բացահայտում: 
• Ոսկրի քիմիական բաղադրության որոշում`օրգանական և անօրգանական նյութեր
•  մկանի հոգնածության որոշում

5.         Օրգանիզմի ներքին միջավայր`

• արյուն, հյուսվածքային հեղուկ,ավիշ, դրանց կառուցվածքը, ֆունկցիաները և փոխազդեցությունը:
• Արյան պլազմա, մակարդում: Արյան խմբեր,ռեզուս •ործոն, արյան համատեղելիություն և  փոխներարկում:
• Արյան քսուքների դիտում մանրադիտակով

                                    

6.         Սիրտ -  անոթային համակարգ:         

• Այրան և ավշաշրջանառության համակար•, դրանց դերը օր•անիզմում: Այրան շրջանառության մեծ և փոքր շրջաններ:
• Սրտի կառուցվածքը, աշխատանքը և կար•ավորումը:Սիրտ - անոթային համակար•ի հի•իենա:
•  Առաջին օգնությունը արյունահոսությունների  և սիրտ - անոթային հիվանդությունների դեպքում:            
• Այրան ճնշման չափում ֆիզիկականաշխատանքիցառաջ և հետո,
• անոթազարկի որոշումֆիզիկականաշխատանքիցառաջ և հետո

7.         Շնչառական համակարգ

• նշանակությունը,  կառուցվածքը և ֆունկցիաները:
• Շրջակա միջավայրի աղտոտվածության ազդեցությունը շնչառական օրգանների գործունեության վրա:
• Առաջին օգնությունը շնչառության համակարգի հիվանդությունների և շնչառության  հանկարծակի կանգառի դեպքում:    
• Շնչառական շարժումների դիտում, սպիրոմետրով թոքերի կենսական տարողության որոշում:                                

8.         Մարսողություն համակարգի կառուցվածքը և ֆունկցիաները:

• Մարսողական ֆերմենտներ ածխաջրեր, սպիտակուցներ,ճարպեր, դրանց դերը:
• Լյարդ, ենթաստամոքսային գեղձ կառուցվածքը և ֆունկցիաները: Սննդի ներծծում մարսողական ուղու տարբեր բաժիններում:Մարսողական օրգանների հիգիենա:
• Սննդային թունավորումները և առաջին օգնությունը:        
• Սննդային թունավորումները և առաջին օգնություն                    

9.       Ֆերմենտներ և վիտամիններ, դրանց դերը, թեր և գերվիտամինոզ:

• Մարդու էներգածախսերը և սննդային օրաբաժինը:  

10.       Արտազատություն:

• Նշանակությունը, օրգանների կառուցվածքը, դրանց դերը:
• Միզազատության համակար•ի օրգանները, կառուցվածքը, ֆունկցիաները:Միզագոյացում և միզարձակում:
• Արտազատության օրգանների հիվանդություններ,դրանց կանխումը, հիգիենա:                         
• Արտազատության օրգանների հիվանդությունները 
• Ի±նչ է իրենից ներկայացնում երիկամի քարը , նրա ժամանակակից բուժման մեթոդները      

11.       Ծածկույթային օրգաններ, Ջերմակարգավորում:

• Մաշկի կառուցվածքը, տեսակները, նշանակությունը և ֆունկցիաները:Եղուն•ներ և մազեր:
• Մաշկի դերը ջերմակարգավորման պրոցեսում,մաշկի հիգիենա,կոփում:
• Առաջին օ•նությունը մաշկային վնասվածքների  դեպքում:        
• Խոշորացույցով ձեռքի ափի, երեսի մաշկի դիտում,

12.       Վերարտադրողական համակարգ

• Արական և իգական սեռական համակարգեր, դրանց կառուցվածքը, առանձնահատկությունները:
• Սեռական բջիջների առաջացում, բեղմնավորում, ներարգանդային զարգացում:
• Մարմնի հասակի և զանգվածի չափում: 
• ժառանգական հիվանդություններ, դրանց առաջացման պատճառները և կանխարգելման վերաբերյալ ուսումնական նյութի պատրաստում                      

13.       Բարձրագույն նյարդային գործունեություն:Վարք:

• Ի. Պավլովի ուսմունքը բարձրագույն նյարդային գործունեության մասին:
• Հույզեր, խոսք, մտածողություն, գիտակցություն,հիշողություն, ուշադրություն: 
• Քուն և դրա նշանակությունը:Երազատեսություն:
• Անհատի ձևավորումը և շրջակա միջավայրի անբարենպաստ ազդեցությունը բարձրագույն նյարդային գործունեության վրա: